Ο βραβευμένος ποιητής και πεζογράφος Γιώργος Βέης απαντάει σε ερωτήσεις της Αλεξάνδρας Μάνου για τη λογοτεχνικότητα, τα «εργαλεία» που κινητοποιούν ή εμπνέουν το συγγραφέα, τον δρόμο που οδηγεί στην αναγνωρισιμότητα και την κινητήρια δύναμη της συνέχειας στη συγγραφική του πορεία. Τον ευχαριστούμε θερμά για την τιμή και τις εξαιρετικά ενδιαφέρουσες και περιεκτικές απαντήσεις που μοιράστηκε μαζί μας και αποτελούν εκλεκτό οδηγό και δύναμη για να συνεχίζουμε.
1.Πότε κατά τη γνώμη σας ένα κείμενο έχει στοιχεία που το κάνουν λογοτεχνικό; Πώς το καταλαβαίνει ο δημιουργός του και οι γύρω του;
Ανάλογα με τα κριτήρια, τα οποία έχει θεσπίσει συνειδητά ο/η κάθε συγγραφέας, πιστοποιείται εκάστοτε η έγκριτη κειμενική του ταυτότητα. Ο υποκειμενισμός βεβαίως θριαμβεύει. Κι αυτό ακριβώς συνιστά την κρίσιμη δοκιμασία. Αλλά δεν υπάρχει άλλη προοπτική, δήθεν πιο έγκυρη.
2.Ως συγγραφέας βιβλίων που πραγματεύονται τον ταξιδιωτικό χωροχρόνο, τι θα μπορούσατε να πείτε για την ταξιδιωτική γραφή ως είδος λογοτεχνίας; Ποια είναι η αφετηρία και τα χαρακτηριστικά της;
Υπάρχουν κάποια «εργαλεία» που εμπνέουν ή κινητοποιούν τον συγγραφέα; Την εν λόγω γραφή εφηύρε, ως γνωστόν, ο Ηρόδοτος. Πρόκειται για την άμεση προέκταση της ποίησης στο ευρύτερο πεδίο. Δηλαδή, εκεί όπου ακριβώς συμβαίνει να ζουν οι χωροταξικά Άλλοι. Άλλωστε «η γη δεν είναι οικοδόμημα αλλά σώμα», μας διδάσκει ο μείζων Αμερικανός ποιητής Γουάλας Στήβενς (1879 – 1955). Έτσι, η μαθητεία στο Εκεί είναι μαθητεία στο Πλήρωμα. Τονίζω το ότι ο/η συγγραφέας ταξιδεύει ταυτοχρόνως και στο εσωτερικό της γλώσσας του/της. Καθώς γράφει κάθε φορά για τους ετέρους, ουσιώνει διπλή περιήγηση. Ο/η συγγραφέας κινητοποιείται από οτιδήποτε σημαίνει για εκείνον/εκείνην πως πράγματι συνιστά σημαδιακή έκπληξη. Η υπέρβαση έγκειται στο να παρουσιάσει τον άλλον τόπο χωρίς να επαναλάβει τα όσα αντιστοίχως αναφέρει το οπωσδήποτε χρήσιμο διαδίκτυο.
3.Τι σημαίνουν οι μαρτυρίες, μεταμορφώσεις και παρεκβάσεις που βλέπουμε στους υπότιτλους των βιβλίων σας Παντού και Ινδικοπλεύστης;
Γράφω για όσα αισθάνθηκα σε χώρες όπου έμεινα περισσότερο από τέσσερα χρόνια κάθε φορά. Δεν πρόκειται δηλαδή για ταξιδιωτική περιπέτεια/γραφή, αλλά για εμπειρίες παραμονής, ήτοι για αμιγή διαμονή/γραφή. Δεν επινοώ τίποτα εκεί έξω. Απλώς μαρτυρώ. Εξ ου και ο όρος «μαρτυρία» που αναγράφεται σε όλους ανεξαιρέτως τους υποτίτλους των βιβλίων μου του προκείμενου είδους. Το δε κείμενο συνιστά εντέλει μια καθόλα αίσια μετατροπή των χωροταξικών δεδομένων σε ένα εύχρηστο καλειδοσκόπιο πορισμάτων της παρατεταμένης παρατήρησης. Η δε «μεταμόρφωση» είναι η παρεμφερής δήλωση. Ανάλογα ισχύουν για τον όρο «παρέκβαση». Κι εδώ ο γράφων επιχειρεί μιαν εναργή συν-γραφή, καταθέτοντας παρεμφερή στοιχεία, τα οποία σπεύδουν να δράσουν παραπληρωματικά. Προς όφελος των αναγνωστικών απολαύσεων. Κι εδώ προηγήθηκε υφολογικά ο Ηρόδοτος. Οι παρεκβάσεις του ξεπερνούν τις εκατό (100) κατά τη διάρκεια των αφηγήσεών του.
4.Ποιος ήταν ο ρόλος των νομικών σπουδών και της επαγγελματικής σας πορείας στο διπλωματικό κλάδο στην συγγραφή;
Θα έγραφα διαφορετικά, αν δεν είχα αποφοιτήσει από το Νομικό Τμήμα της Νομικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Η ακριβολογία είναι η αρετή της γραφής. Ό, τι δηλαδή καθιστά το άρθρο ενός νομικού κώδικα απολύτως κατανοητό. Η δε σταδιοδρομία μου στον διπλωματικό κλάδο επί τριάντα πέντε έτη συνέβαλε αποφασιστικά, μεταξύ άλλων, στην εμφανή διεύρυνση των θεματολογικών επιλογών μου.
5.Υπάρχει κάτι που σας επηρέασε περισσότερο στην επιλογή των θεμάτων που έγιναν ποιήματα και πεζά;
Ναι, η καταστατική ομοιότητα των ανθρώπινων χαρακτήρων σε διάφορα μήκη και πλάτη του αστεριού μας. Η καθολική ανάγκη για αγκαλιά, φέρ’ ειπείν.
6.Ποια θα ήταν η συμβουλή σας σε όσους ασχολούνται με τη γραφή, ως σπουδαστές προγραμμάτων δημιουργικής γραφής; Πόσο εφικτό είναι να αποκτήσουν οι δημιουργίες τους λογοτεχνική αξία και αναγνωρισιμότητα;
Η αναζήτηση των λογοτεχνικών προδρόμων είναι καταρχάς επιτακτική. Οι φιλολογικοί μας γονείς είναι εκεί. Μας περιμένουν για συνομιλήσουν μαζί μας. Κι αυτή η συναντίληψη, αυτή η συνύπαρξη δεν έχει τέλος. Η αναγνωρισιμότητα έγκειται στην ποιότητα της εκάστοτε αισθητικής αποκρυστάλλωσης. Κατά τα άλλα, η λογοτεχνική αξία πρώτα πιστοποιείται, αν υπάρχει, στον νουν του/της εκάστοτε δημιουργού. Τα υπόλοιπα είναι θέμα συγκυριών.
7.Ποια είναι τα συναισθήματα που σας προκαλεί η αναγνώριση του έργου σας στα ελληνικά γράμματα και οι βραβεύσεις σας; Και ποια είναι η κινητήρια δύναμη για να συνεχίζετε;
Το έργο μου δείχνει, καθώς βραβεύεται, ότι συγκινεί στην πράξη ένα μέρος των έγκριτων δεκτών. Κι αυτό ασφαλώς αναβαθμίζει την ευθύνη μου. Η κινητήρια δύναμη είναι πάντα η ίδια η λέξη, η οποία επείγεται να φτάσει στον Άλλον. Κι αυτό επειδή η λέξη πιστεύει κατά βάθος στην αλληλεγγύη των προσώπων.
8.Υπάρχει αρχή και τέλος στη συγγραφή;
Η συγγραφή είναι ο καθρέφτης των φαινομένων του κόσμου. Πάνε μαζί. Συναποτελούν μόρφωμα βίων.